Μιλήσαμε με τον Βαγγέλη Αυγουλά, έναν εκ των ιδρυτών της πρωτοβουλίας «Με Άλλα Μάτια» αλλά και την συνεργάτιδά του, Θάλεια Κιούση. Οι δυο τους μας κατηύθυναν με τις γνώσεις τους σχετικά με την προσβασιμότητα στον τουρισμό. Το έργο τoυ «Με Άλλα Μάτια» είναι ιδιαιτέρως σημαντικό αφού οργανώνουν προγράμματα προσβάσιμου τουρισμού, συνεργάζονται με πολλούς φορείς και παρέχουν πλήρη ενημέρωση μέσω της προσβάσιμης ιστοσελίδας τους.
- Τι είναι προσβάσιμος τουρισμός;
Βαγγέλης: Με απλά λόγια, προσβάσιμος τουρισμός είναι να πας κάπου ενώ έχεις μια «βλάβη», κινητική, οπτική, ακουστική και να μπορείς να πας μόνος σου χωρίς να επιβαρύνεσαι το κόστος του συνοδού. Έπειτα, αφού πας να έχεις και κάποιες επιλογές και να μπορείς να απολαύσεις τη διαμονή, τη ψυχαγωγία και τη διασκέδαση.
- Θεωρείτε ότι αυτό στην Ελλάδα υπάρχει;
Β.: Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει πολλές ενθαρρυντικές κινήσεις προς αυτή τη κατεύθυνση, από πολλούς δήμους πανελλαδικά. Αυτό βέβαια γίνεται επειδή αντιλαμβάνονται πως τα ανάπηρα άτομα είναι σταθεροί καταναλωτές. Δηλαδή άτομα με σταθερό εισόδημα που ποτέ δεν θα πάνε διακοπές μόνοι τους γιατί γνωρίζουν τα εμπόδια. Άρα, αν μείνουν ευχαριστημένοι κάπου θα το ξαναπροτιμήσουν γνωρίζοντας πως δεν υπάρχουν πολλές επιλογές.
Το ζήτημα της προσβασιμότητας
Ο Βαγγέλης μας τονίζει το εξής:
«Όταν λέμε προσβασιμότητα γίνεται το λάθος να φαντάζονται πολλοί ανθρώπους σε αμαξίδια και αυτόματα φανταζόμαστε εμπόδια στο δομημένο περιβάλλον. Άρα αν δεν υπάρχουν ράμπες ή αν δεν υπάρχει τρόπος για πρόσβαση στη θάλασσα με το sea track, αν δεν υπάρχουν αναπηρικές τουαλέτες, όλα αυτά είναι προβλήματα προσβασιμότητας. Όμως δεν εννοούμε μόνο αυτό. Το ότι δεν υπάρχουν κατάλογοι στη γραφή braille ή ότι δεν υπάρχουν Qr για να σκανάρω το μενού. Ακόμη, ότι ένας ανελκυστήρας σε ένα ξενοδοχείο ή πολιτιστικό χώρο, δεν εκφωνεί σε ποιο όροφο έφτασε, αυτό είναι πρόβλημα προσβασιμότητας. Ακόμη κι αν αυτός χωρά ένα αμαξίδιο, το πρόβλημα με τις φωνητικές εντολές τον καθιστά μη προσβάσιμο.»
« Άρα, καλό είναι κάθε τουριστικός χώρος να έχει στην ιστοσελίδα του μια καταγραφή προσβασιμότητας. Έτσι από πριν ο επισκέπτης θα ξέρει αν μπορεί να προσπεράσει αυτά τα εμπόδια. Πολλοί λένε “είμαστε πλήρως προσβάσιμοι, αφού δεν έχουμε καθόλου σκαλιά”. Όμως δίνουν ένα δωμάτιο που όλες οι κρεμάστρες, για παράδειγμα, είναι ψηλά και δεν μπορεί να τις φτάσει κάποιος με αμαξίδιο. Άρα, οι χώροι αυτοί πρέπει να αναφέρουν για κάθε ξεχωριστή κατηγορία αναπηρίας, τι προσφέρουν και τι όχι.»
- Η καθυστέρηση στο θέμα της προσβασιμότητας που οφείλεται;
Β: Δεν υπήρχε στρατηγικός σχεδιασμός για τον προσβάσιμο τουρισμό. Άρα δεν υπήρχαν οργανωμένες προσπάθειες, ενθάρρυνση ή σωστές κατευθύνσεις και επιμόρφωση για να γίνουν πραγματικότητα όλα αυτά. Όμως, γίνονταν πολλά πράγματα αλλά αποσπασματικά, ανά δήμους. Βέβαια πρέπει σιγά σιγά όλα αυτά να μπούνε υπό μια οργανωμένη ασπίδα. Επειδή κάποια πράγματα δεν έχουν σχεδιαστεί προσβάσιμα εξαρχής, πρέπει να βρεθούν χρηματοδοτικά εργαλεία που να επιδοτήσουν τέτοιες προσπάθειες.
Η εμπειρία μιας συνοδού ΑμεΑ
Έπειτα, η Θάλεια μας μίλησε για την εμπειρία της ως συνοδός ΑμεΑ : «Ως βοηθός-συνοδός ατόμων σε αμαξίδιο, είδα πως η διαδικασία του να κλείσει ένα άτομο με αναπηρία διακοπές ήταν πολύ μεγάλη. Έπρεπε να ξεκινήσει πολύ καιρό πριν και να ψάξουμε εκτενώς για να πάμε οπουδήποτε. Και κατά πάσα πιθανότητα αυτό το “οπουδήποτε” θα ήταν στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα εκ των πραγμάτων, το νησί το απορρίπταμε σχεδόν πάντα (ειδικά τα μικρότερα) με εξαίρεση ίσως τη Κρήτη. Φυσικά πέραν του τελικού προορισμού που κοιτάμε αν είναι προσβάσιμος, πρέπει να δούμε και το πώς θα φτάσουμε ως εκεί.
Το ιδανικό είναι μια επιχείρηση να έχει μια σελίδα που να αναφέρει τι παρέχει και όχι να αναφέρει απλά αν είναι προσβάσιμη ή όχι, γιατί αυτό συνήθως δεν το ξέρει. Έχει τύχει πολλές φορές να ματαιωθούμε και η έρευνά μας να πεταχτεί στα σκουπίδια επειδή κάποιος έγραψε ότι είναι προσβάσιμος ενώ δεν ήταν.
Ωστόσο, καθότι σημειώνονται αισιόδοξες αλλαγές στο θέμα αυτό, πλέον υπάρχουν ελληνικοί προορισμοί που μπορούν να υποδεχθούν ανθρώπους που μέχρι πρότινος ήταν αποκλεισμένοι από αυτό. Προορισμοί, λοιπόν, που ξεχωρίζουν για τη προσβασιμότητά τους είναι η Λήμνος, η Συρος, Σκιαθος ή το Ρεθυμνο. Ακόμη, η Κομοτηνή η οποία έλαβε το βραβείο «Ειδική μνεία για την πόλη που αντιμετώπισε την προσβασιμότητα σαν ευκαιρία» στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Προσβάσιμων Πόλεων 2021.
Το πιο προσβάσιμο ξενοδοχείο που έχουμε βρει είναι στα Χανιά, το οποίο είναι πόλος έλξης πολλών ξένων τουριστών. Είναι πλήρως προσβάσιμο για όλους, αφού για να φανταστείς, μπορεί ένα άτομο να μπει με το αμαξίδιο του στην πισίνα. Ή ακόμη και στη Λήμνο έχουμε εντοπίσει ανάλογη προσπάθεια. Επιπλέον στο νησί, υπάρχει πρόγραμμα οργανωμένων καταδύσεων για άτομα με αναπηρία.»
- Τι ακριβώς κάνει το Με Άλλα Μάτια προς τη κατεύθυνση του προσβάσιμου τουρισμού;
Εμείς μπορούμε να εκπαιδεύσουμε την ομάδα ενός ξενοδοχείου για τη σωστή υποδοχή αναπήρων επισκεπτών. Φυσικά, μπορούμε να κάνουμε αξιολόγηση και να παρέχουμε κάθε πληροφορία για όλο το φάσμα της προσβασιμότητας. Υπάρχουν ήδη Δήμοι που μας έχουν προσκαλέσει, αφού έχουμε ήδη πάει στη Λήμνο και στη Καλαμάτα. Τέλος, σύντομα θα επισκεφθούμε τη Σκιάθο, όπου θα παρέχουμε επιμόρφωση.
- Εσύ ποια άλλα προβλήματα έχεις αντιμετωπίσει;
Β: Μου λείπει το να νοιώσω με κάποια πληροφορία, με κάποια συμβολική έστω κίνηση ότι κάποιος έχει σκεφτεί και εμένα στο τουριστικό προϊόν που παρέχει. Δεν θέλω να γίνουν θαύματα, θέλω απλά να καταλάβω ότι κάποιος με έχει σκεφτεί.
- Για εσένα τι σημαίνει διακοπές;
Β: Εγώ θα ήθελα σίγουρα να έχω με κάποιο τρόπο να διαβάσω μια περιγραφή του χώρου στον οποίο βρίσκομαι. Πώς είναι το φυσικό περιβάλλον γύρω μου, ακόμη θα ήθελα να ξέρω στα μαγαζιά που θα βρεθώ μόνος μου αν θα βρω προσβάσιμα μενού. Και αν θελήσω να επισκεφθώ κάτι πολιτιστικό, να μπορώ να αγγίξω κάποιο αντίγραφο, κάποιο έκθεμα.
Κλείνοντας την κουβέντα μας, ο Βαγγέλης μας τόνισε το εξής: «Νομίζω ότι η πρόταση κλειδί είναι για οποιονδήποτε θέλει να κάνει μια παραπάνω κίνηση, να την κάνει και να τη χτίσει εξαρχής με αναπήρους. Να μη σχεδιάζουν δηλαδή, για εμάς χωρίς εμάς γιατί τότε γίνονται λάθη.»
Δείτε επίσης:
Βιωσιμότητα & τουρισμός: Η βόλτα στην Xenia και η συζήτησή μας με τον Ιωάννη Παππά
