Η Ελευσίνα είναι μια περιοχή της Περιφέρειας Αττικής και απέχει μόλις 10 χλμ. από την Αθήνα. Μια πολύ σημαντική πόλη για την αρχαιότητα, με σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.
Η πόλη ήταν για 2.000 χρόνια μια από τις πέντε ιερές πόλεις μαζί με την Αθήνα, την Ολυμπία, τη Δήλο και τους Δελφούς, όπου διοργανώνονταν τα Ελευσίνια Μυστήρια, μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της αρχαιότητας. Τα Ελευσίνια Μυστήρια γίνονταν προς τιμή της θεάς Δήμητρας. Στο ιερό της Δήμητρας λάμβαναν χώρα διάφορες μυστηριακές – θρησκευτικές τελετές προς τιμήν της θεάς. Τα Μεγάλα Ελευσίνια μυστήρια ξεκινούσαν από την Ελευσίνα.
Η κορυφαία πολιτιστική εκδήλωση «Αισχύλεια» πραγματοποιείται στην Ελευσίνα, προς τιμήν του Αισχύλου, από το 1975 έως σήμερα, κάθε Σεπτέμβρη, την εποχή δηλαδή που γίνονταν και τα Ελευσίνια Μυστήρια. Μια οργάνωση του Δήμου Ελευσίνας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού.
Αρχαιολογικό Χώρος Ελευσίνας
Από τα σημαντικότερα ευρήματα και μνημεία που σώζονται μέχρι σήμερα είναι η Αυλή, το σημείο που κατέληγε η Ιερά Οδός (ένωνε ουσιαστικά την Ελευσίνα με την Αθήνα), και ήταν χώρος συγκέντρωσης των πιστών. Το Τελεστήριο, όπου γίνονταν οι λατρευτικές τελετές, την αρχιτεκτονική του οποίου είχε επιμεληθεί ο Ίκτινος. Στο κέντρο του υπήρχε ο θρόνος του Ιεροφάντη. Επίσης, τα Μικρά και τα Μεγάλα Προπύλαια και η κρηπίδα του ρωμαϊκού Ναού της Προπυλαίας Αρτέμιδος.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Το αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο. Το μουσείο φιλοξενεί σημαντικά αξιοθέατα. Στις έξι αίθουσες και στον υπαίθριο χώρο εκτίθενται ευρήματα από τις ανασκαφές του Ιερού της Δήμητρας. Το ακέφαλο άγαλμα της θεάς Δήμητρας, έργο του γλύπτη Αγοράκριτου, το ακέφαλο άγαλμα του Ασκληπιού, πρωτότυπο έργο και άλλα αγάλματα. Επίσης, φιλοξενεί γλυπτά και ευρήματα από τα οικοδομήματα του Ιερού. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι το υπερφυσικού μεγέθους άγαλμα της Καρυάτιδας που στήριζε την Πύλη των Μικρών Προπυλαίων καθώς και ο πρωτοαττικός εμφορέας με την παράσταση της τύφλωσης του Κύκλωπα Πολύφημου.
Το μουσείο παραμένει προσωρινά κλειστό λόγω ανακαίνισης μέχρι το 2022, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της Ελευσίνας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος 2023.
