Έδρα της καθολικής αρχιεπισκοπής Νάξου – Τήνου, χτισμένη στους πρόποδες του επιβλητικού βράχου του Eξωμβούργου. Διατηρεί το παραδοσιακό χρώμα της. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους, υπήρξε πολιτιστικό και εμπορικό κέντρο του νησιού που συγκέντρωνε τις περισσότερες βιοτεχνίες του νησιού. Η καθολική μητρόπολη της Παναγίας του Ροδαρίου δεσπόζει στο χωριό.
Στο εντυπωσιακό κτίριο που συναντάτε στην είσοδο του χωριού και είναι γνωστό ως το «Παλάτι του ∆εσπότη», στεγάζονται το Αρχείο Καθολικής Επισκοπής Τήνου και το Μουσείο Εκκλησιαστικών Κειμηλίων. Παλιότερα στο Παλάτι του Δεσπότη λειτουργούσε ιεροσπουδαστήριο. Ιδιαίτερα αξιόλογες αρχιτεκτονικά είναι οι δυο καθολικές εκκλησίες της Ξινάρας: Η Παναγία του Ροδαρίου (1860-1870) που είναι η Μητρόπολη της Καθολικής Αρχιεπισκοπής και η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (1836). Στο θεατράκι της Ξινάρας πραγματοποιούνται, το καλοκαίρι, πολιτιστικές εκδηλώσεις.
